2. Guds menighet - Det indre liv.
.
Menigheten: II.
Det indre liv.
1. Samfunn.
2. Oppbygging
3. Nådemiddel
og sakrament.
4. Grunnprinsipp i forsamlinga:
5. Eit kongerike og eit åndeleg
presteskap.
.
Menigheten: II.
Det indre liv.
John Balchin seier: Den er ei heilag menighet, altså utskilt frå alt
anna. Det eg saman med at den einskilde kristne lever eit heilagt liv. Me er
ikkje mørkemenn. MEN me fornektar synda og det tvilsame og har vigd oss til
Gud. Her skal me nemna noko av det – og her tenkjer me på dei kristne på ein
stad som fungerer som ei menighet. Eg tenkjer ikkje her på ei organisert
menighet, men på ei åndeleg samling av kristne. Det er noko som høyrer med der,
som naturleg kjem når det er rett.
1. Samfunn.
Det er som i ein heim og eit venelag. Der har me samfunn med kvarandre.
Difor kan me godt kalla det ei forsamling. Det blir nå ofte kalla eit
fellesskap. Me har noko viktig saman, noko felles sjølv om me er ulike. Og me
høyrer saman. Det er noko som bitt oss saman slik at me blir ein flokk.
Ein sa det slik: Det beste biletet på ei menighet er Mat. 18, 20: For
der to eller tre er samla i mitt namn, der er eg midt imellom dei. Då er altså
Jesus samlingspunktet og hovudperson for oss. Hvis det ikkje er tilfelle, vil
det skurra i forsamlinga og våre eigne ulike meiningar får styra. Då er det
fare på ferde.
Samfunnet er eit spesielt indre forhold mellom menneske. Dei har noko
felles som dei ikkje kan ha med andre. Dei er fortrulege på ein måte som dei
ikkje kan vera med andre. Dei kan t.d. tala saman om åndelege ting og
erfaringar som dei ikkje kan med t.d. vener. Dei har noko av det same
fortrulege samfunnet saman som dei har med Herren Jesus. Tenk på alt du kan
seia til han som ikkje talar med andre om! Og David skriv: Herren har fortruleg
samfunn med dei som ottast han, Salm. 25, 14. Og vidare: «Vi som hadde
fortrolig samfunn med hverandre,» Salm. 55,15. I den nye Bibelen 2011 står det på begge stader: Vi som tala fortruleg
– då handlar det om kva me kan seia til andre. Eit slikt ope forhold har med
til vår Gud og frelsar – og til kvarandre.
Ein viktig del her er at me er samde i trua. 2. Kor. 13, 11: Ha same
hug, ha ett sinn. Det er det siste han skriv til dei. Han sa det endå sterkare
i 1. Kor. 1,10: same tale, i same hug og same tanke. Utan denne einskapen vil
det ikkje gå. Det gjeld nok kyrkjelyden.
2. Oppbygging
Menigheten er ein stad for oppbygging åndeleg tala. Det er ikkje berre
det å samlast som er saka. Det kan me gjera om mange andre gode og nyttige
ting. Men i menigheten får me og vil me ha ei åndeleg oppbyggeleg stund. Når me
går til møte, ventar me å få nok for vår sjel.
Det er ikkje berre kunnskap eller høyra noko nytt og nye tolkingar osv.
Ein truande treng mat for si sjel, og det er talen om synd og nåde, og trua
sine mange fasettar og djupner i Guds frelse. Me vil høyra noko om det. Gud
brukar gjerne fleire midlar til dette, åndeleg oppbygging har fleire kapittel.
Ofte --
a) Forkynninga er eit slikt
middel. Både NLM og IMF har vore og må vera forkynnarorganisasjonar. Me skal
ikkje berre tala om nauda i verda, om misjonsland og kor mykje pengar me treng
for å gjera Guds gjerning. For mykje av det kan gjera det åndeleg kaldt. Når
forkynninga er varm og Guds ord får tala fritt mellom oss, blir det ofte varmt.
Det er ikkje våre kjensler og følelsar som skal brenna, men hjarta og vilje
skal Gud få.
b) Bøna er viktig i forsamlinga så vel som i vårt privatliv. Bibelen
seier mykje om bøn og legg oss på hjarta å be. At fleire kan be i lag, er og
klart, og det treng ikkje vera mange. Om to er samde om å be om noko, skal få
svar. Mat. 18, 19. Og om nokon er sjuk, kan dei kalla saman dei eldste som kan
be og salva den sjuke. Me er og bedne om å be for kvarandre. Det er kraft i
slike bøner. 1. Pet. 5, 14ff.
Og då Paulus var i Milet saman med dei eldste frå Efesus, bøygde han
kne og ba saman med dei alle. Apg. 20, 36. Seinare var han saman med dei
truande i Tyrus. Då han reiste derifrå, bøygde dei alle kne på stranda og ba
saman. Før var det mykje meir vanleg med bønnemøte, og ofte på kne. Det er eit
godt ytre uttrykk for at me vil vera audmjuke. Og i Apg. 1, 13f ser me at dei
hadde for vane å samlast i den øvre salen, og der var dei uthaldande i bøna.
Slike bønestunder er ofte eit teikn på den åndelege temperaturen i forsamlinga.
c) Læreforkynning er ein viktig del av det åndelege livet. Der tek ein
fram hovuddelane i den kristne trua, t.d. trusartiklane og resten av katekisma.
Til alle tider har det vore feil lære og uklar forkynning mellom deie kristne.
Då vert trua svak og eit lett bytte for vranglære og sekter. Me må vita kva
grunn me står på og kva frelsa er. Difor er nådeforkynninga viktig her og: Så
snart nokon vil leggja noko til det Jesus har gjort og trua på han, er
vranglæra nær. Då må me attende til hovudsaka.
d) Men også forkynning til trøyst høyrer med i forsamlinga. Alle treng
det, om ikkje alltid. Men menneskelivet er slik at folk
flest opplever sorg og motgang og uforståelege ting. Eg trur at dei fleste ikkje kan takla alt
slikt åleine. Då kan forkynning og personleg sjelesorg vera til stor hjelp. Og
Gud har eit vakkert namn her: All trøysts Gud, seier Paulus. 2. Kor. 1, 3. Han
kan trøysta oss i all vår trengsle, og det må forsamlinga få høyra.
Denne verda sin visdom kan nå eit stykke med psykologi osv. Men dei
manglar det åndeleg og tek ikkje Gud med. Her må forkynnaren koma med Guds ord.
e) Formaning og tukt er også ein del av læreforkynninga. Me ser at i
breva i NT er det mykje formaning. I fleire brev kjem i hovudsak ordet om
evangeliet og Jesu frelse først, og så kjem nokre gonger lange avsnitt med
direkte formaning. Slik er det i Rom 12 ff og Kolossarbrevet 3f t.d.
Formaning og tukt er ikkje det same, men dei kan høyra saman. Formaning
er både å tala til rette, trøysta og hjelpa folk på rette veg og vegleia. Tukt
har noko av straffa i seg,
f) Vitnemål i møta, 1. Kor. 14,26.
3. Nådemiddel
og sakrament.
I den lutherske kyrkja har me to sakrament mot sju i den katolske.
Sakrament tyder heilag eller noko som gjer ein heilag. Augustin sa at det er
«synlege ord der Gud ved synlege midlar tilbyr oss sin usynlege nåde». Og
Luther sa: Dåp og nattverd er å likna med klær; Der viser Gud seg for oss og
handlar med oss.
Men det skjer ikkje automatisk, som katolsk teologi lærer: ex opere
operato – at det skjer ved sjølve handlinga uavhengig av oss så å seia. Det er
ikkje kristeleg magi.
Det heng saman med kristen tru. Det er tillit til Gud at han tek imot
oss syndarar. Det er kanskje særleg godt for svake kristne og knapt vågar å tru
Guds ord. Her får dei synlege ord.
4. Grunnprinsipp i forsamlinga:
Det er kjærleiken. Der kjærleiken rår (i heim eller menighet), kan ein
tåla og lida om urett skjer. Kjærleiken bøyer seg ofte. 1. Kor. 13: og1. pet 4,8: kj. Skjuler ei mengd med synder+.
Johs sa som gamal i Efesus, då han vart boren inn i forsamlinga: Elska
kvarandre, brør! Også i breva hans seier han noko om det. Elska kvarandre er
grunntonen. Då er kjærleik faktisk eit kjenneteikn på vår kristendom. 1. Joh.
3, 10-11: På dette skal Guds born og djevelens born kjennast…Og dette er den
bodskapen de høyrde alt frå det fyrste: at vi skal elska kvarandre. Og i v. 14:
Det er eit kjenneteikn på gudslivet at me elskar brørne (andre kristne). Her
kan me prøva oss sjølve og ikkje tenkja på andre menneske.
5. Eit kongerike og eit åndeleg
presteskap.
Åp. 1,6 m.m
Johannes innleiar Åp. med at dei som Jesus har fått løyst frå syndene
med sitt blod, har han gjort til kongar og prestar. Åp. 1,5-6. Det handlar om
alminnelege prestedømet der kvar kristen er prest for Gud og treng eigentleg
ikkje nokon mellommann. Det talar både den katolske kyrkja om og høgkyrkjelege
krinsar i den norske kyrkja. Der er det eigentleg berre den ordinerte presten
som er talsmann for Gud. Men Jesus har gjeve oss alle ved trua på han direkte
tilgang til Gud. Han tek det opp att i kap. 5, 10. Og seinare om Tusenårsriket,
20.6.
Peter tek opp same tanken i 1. Pet. 2, 5. Alle dei som kjem til Jesus
blir del av eit åndeleg hus og dermed eit heilagt presteskap. Då kan han bera
fram åndelege offer som Gud ser til. Det er både vitnesbyrd og lovprising og
bøn til Han. Og det kjem att i v. 9 der han kallar det eit kongeleg presteskap.
Paulus tek også opp tanken i Rom. 12,1. Her er det knytt til formaninga
om å leva rett. Ein del av kristenlivet er å by fram lekamen som eit offer –
ikkje for å brennast opp på eit altar. Men den skal brukast i tenesta for Gud.
Det kan ein sjå på som eit offer ut frå menneskeleg synsstad. Her brukar han så
eit kyrkjeleg ord og seier: det er vår åndelege gudsteneste. Det står truleg
som motsetnad til den jødiske gudstenesta med dyreoffer osv. Ordet gudsteneste
blir her eit uttrykk for kristenlivet og tenesta i Guds rike.
Desse tankane går faktisk attende til GT og prof. Jesaja kap. 61,6.
Kap. 66,21.